"Venetië wil na de lockdown massatoerisme bannen. Het water van de kanalen in Venetië is sinds de lockdown kraakhelder. En dat wil de stad blijkbaar ook na het Coronavirus zo houden, want het voorstel om massatoerisme voortaan te bannen en een bezoekersaantal per dag vast te leggen lijkt aan populariteit te winnen." Dat kopte Het Nieuwsblad op 1 mei 2020. Het doembeeld op de schilderijen van Giovanni Boldini - waarnaar ik eerder verwees in mijn bijdrage aan het project van Atelier X 'Springwater for a fossilized city' - wordt zo misschien nog even afgewend.
Maatregelen zoals het beperken van bezoekersaantallen, het vrijgeven van ruimte voor voetgangers en fietsers en het herwaarderen van onze buurt en de publieke ruimte kunnen we alleen maar toejuichen. Het zijn vaak ballen die we gemakkelijk kunnen binnenkoppen. Dat moeten we zeker niet nalaten.
Een groot aantal van de kwaliteiten die we nu opeens massaal terug lijken te ontdekken situeren zich echter op een meer systemisch niveau.
Denk aan luchtkwaliteit en onze akoestische omgeving die sterk gerelateerd zijn aan bedrijvigheid en mobiliteit. Zonder systemische veranderingen, waarbij we de olifant in de kamer van onze ruimtelijke wanorde en van onze consumptiemaatschappij aanpakken, gaan we zonder twijfel terug naar af.
Meer dan ooit hebben we nood aan gezamenlijke kennisopbouw en het ontwikkelen van nieuwe inzichten over beleidsdomeinen en regio's heen, met aandacht voor steden, dorpen én het buitengebied, voor ongewenste neveneffecten van - bijvoorbeeld fiscale - regelgeving en voor de effecten van private en publieke ontwikkelingen in de gebouwde omgeving. Met AR-TUR zetten we daar de volgende jaren ongetwijfeld gestaag verder op in in het Kempenlab, met lokale en bovenlokale beleidsmakers, ontwerpers, experten en andere betrokkenen. Ook op projectniveau kunnen opdrachtgevers en ontwerpers een verschil maken door al eens buiten de lijntjes te kleuren met een integrale aanpak waarbij aandacht is voor de bredere omgeving en voor procesaspecten zoals het toekomstige beheer, de invloed van regelgeving en de aandacht voor meekoppelkansen. Door al die mensen, projecten en processen - lokaal en bovenlokaal - met elkaar te verknopen en anderen te inspireren kan onze omgeving wel degelijk ten goede veranderen.
Als we niet opletten loert business as usual alweer om de hoek. Ik voer een pleidooi voor een positief en verbindend project waarmee we samen werken aan een gedeelde Baukultur in Vlaanderen, met als stip op de horizon een gezonde en kwalitatieve gebouwde omgeving waar we allen samen nog lang van kunnen genieten.